Konopie jako novel food to temat, o którym osoby dobrze orientujące się w temacie konopi słyszały zapewne nie raz. Co to takiego regulacje novel food i dlaczego dotyczą one konopi? Czy wszystkie produkty konopne w świetle przepisów unijnych stanowią nową żywność? Odpowiedź na te i inne pytania znajdziecie w dalszej części artykułu.
Czym jest novel food?
To określenie alternatywnych produktów żywnościowych, które dzięki specjalnej strategii Unii Europejskiej mogą być wprowadzane do obrotu po spełnieniu szeregu wymogów. Bo tradycyjną żywnością nie są. Przykładem novel food jest mączka ze świerszczy, o której niedawno było dość głośno, cukier z bakterii, mięso in vitro lub oleje z grzybów. W świetle unijnych przepisów nowa żywność (novel food) to produkty lub jej składniki, które nie miały zastosowania spożywczego na terenie UE przed rokiem 1997. Był to rok wprowadzenia w życie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej (WE) nr 258/97 z dnia 27 stycznia 1997 r. dotyczącego nowej żywności. Produkty, które podlegają temu rozporządzeniu definiowane są także jako żywność innowacyjna, wytworzona przy pomocy nowoczesnych technologii i procesów produkcyjnych, a także żywność, która jest lub była tradycyjnie spożywana poza UE. Co do zasady jest to żywność, dla której brak jest piśmiennych dowodów spożycia datowanych na okres przed 1997 roku, czyli wejściem w życie rozporządzenia. Czy zatem konopie są objęte regulacjami novel food? I tak i nie.
Dlaczego Unia Europejska kwalifikuje konopie jako novel food? Czy konopie to nowa żywność?
W świetle unijnych przepisów produkty żywnościowe, które nie posiadają historii spożywania przed 15 maja 1997 rokiem na terenie krajów dzisiejszej Unii Europejskiej, nie mogą być dopuszczone do obrotu w ramach normalnej procedury jak tradycyjna żywność. W końcu głównym zadaniem Ustawy o novel foods jest zapewnienie konsumentom bezpieczeństwa, bowiem produkty z tego katalogu albo mogą pochodzić z nieznanych źródeł albo mogą nie być przebadane pod kątem działania na organizm człowieka w długoterminowej perspektywie. Zatem konopie jako roślina uprawiana powszechnie na naszych ziemiach od setek lat, spożywana jako pokarm przez naszych praprzodków, nie powinna wpisywać się katalog nowej żywności. W teorii tak – jednak w praktyce nie jest to takie proste. W przypadku produktów z nasion konopi – istnieją liczne, piśmienne dowody na wykorzystanie ich w staropolskiej kuchni. Dlatego produkty takie jak: olej z nasion konopi czy białko konopne zostały wyłączone z listy novel food. W katalogu prowadzonym przez Komisję Europejską znajdziemy następujący zapis „Niektóre produkty pochodzące z rośliny Cannabis sativa L. lub jej części, takie jak nasiona, olej z nasion, mąka z nasion konopi, odtłuszczone nasiona konopi, były w przeszłości spożywane w Unii Europejskiej i dlatego nie są nowością.” W przypadku części rośliny bogatych w kannabinoidy (liście i kwiatostany) sprawa nie jest już taka prosta. Konopne ekstrakty i części bogate w kannabinoidy zostały sklasyfikowane jako nowa żywność zatem podlegają skomplikowanej procedurze novel food. Według Komisji Europejskiej jest to próba wypracowania odpowiedniej praktyki prawnej wobec konopi, która nadzorowałaby wprowadzanie do sprzedaży ryzykownych artykułów spożywczych. Stosunkowo niedawno, bo 2 czerwca 2023 r. uznano, iż liście konopi, a konkretnie liście wiatrakowe mają historię spożycia na terenie UE przed 1997 rokiem i dlatego zostają wyłączone z katalogu novel food.
Jakie jest stanowisko Unii Europejskiej wobec CBD?
Kannabidiol (CBD) jako jeden ze związków najobficiej występujący w roślinie konopi, nie ma – według unijnych urzędników – historii wykorzystania na terenie Unii Europejskiej, jako środek spożywczy w znacznym stopniu. Oprócz tego proces produkcji olejków CBD obejmuje nowe, nieznane dawniej technologie. Efektem ekstrakcji CO2 czy alkoholowej jest ekstrakt mocno skoncentrowany jak pasta CBD o wysokim stężeniu procentowym. Nie mówiąc już o ekstraktach wysoko oczyszczonych, takich jak destylaty czy izolaty. Tak jak z pierwszym stwierdzeniem można by polemizować (konopne kwiatostany były powszechnie konsumowane od setek lat, łącznie z kannabidiolem) tak w przypadku nowoczesnych metod ekstrakcji i wysoko skoncentrowanych olejków już nie do końca. W związku z tym olejki i inne produkty zawierające CBD podlegają odrębnej procedurze wydawania zezwoleń ustanowionej rozporządzeniem w sprawie nowej żywności. Wprowadzenie ich na rynek wymaga dodatkowych procedur. Według rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności produkty należące do tej kategorii muszą spełnić dodatkowe wymogi, by móc zostać wprowadzonymi do sprzedaży. Aby uzyskać zezwolenie na sprzedaż CBD w Polsce konieczne jest wysłanie zgłoszenia do Głównego Inspektora Sanitarnego. Po dokonaniu takiego zgłoszenia do czasu jego rozpatrzenia można już legalnie wprowadzać produkt do sprzedaży. Głównym powodem tych ograniczeń jest konieczność zapewnienia ludziom dostępu do bezpiecznych, sprawdzonych produktów spożywczych. W roku 2020 Unia Europejska zatwierdziła CBD do stosowania w żywności, uznając go za środek pozbawiony działania odurzającego. Obecne stanowisko UE wobec CBD jest takie, że produkty zawierające kannabidiol to nowa żywność wymagająca zezwolenia, aby wprowadzić ją na rynek.
Źródła:
https://prawokonopne.pl/sprzedaz-olejkow-cbd-na-polskim-rynku/
https://www.agroindustry.pl/index.php/2022/01/11/ekspert-konopie-a-nowa-zywnosc/
